Izba Pamięci Ziemi Mszczonowskiej
Fisharmonia, Holzweissig Ernst z początków XX wieku
Fisharmonia jest stałym elementem ekspozycji Izby Pamięci Rodziny Maklakiewiczów, gdzie znajduję się w centralnej części sali wystawowej.
Instrument początkowo znajdowała się w Domu Ludowym, który stał za obecnym przykościelnym parkingiem. Był to murowany budynek, w którym znajdowały się sale lekcyjne. Służył on mieszkańcom w działaniach społecznych, kulturalnych i oświatowych.
Kiedy w roku 1930 w Domu Ludowym wybuchł pożar, fisharmonię udało się uratować. Została ona przeniesiona na plebanie. W tracie trwania II wojny światowej instrument, za sprawą ówczesnego proboszcza, ukryto w przykościelnej stodole.
Po wojnie przy akompaniamencie fisharmonii w Kościele pw. św. Jana Chrzciciela odbywały się próby chóru. Instrument pod wpływem lat uległ zniszczeniom i nie mógł dalej służyć parafii.
Ksiądz Proboszcz Lucjan Świderski przekazał fisharmonię do ówczesnego Gimnazjum im. J. A. Maklakiewicza. Następnie, za sprawą Pani Dyrektor Anny Rusinowskiej, fisharmonia trafiła do Gminnego Centrum Informacji i została poddana renowacji.
Odrestaurowany instrument po raz pierwszy można było podziwiać podczas otwarcia Izby Pamięci Rodziny Maklakiewiczów - 12 maja 2013 roku.
Fisharmonia to instrument, na którym grali i tworzyli wszyscy artyści z rodu Maklakiewiczów – od nestora Jana Nepomucena do Jadwigi Stępkowskiej.
Rozalia Maklakiewicz, kiedy poznała Jana swojego przyszłego męża, nauczyła się nut i gry na fisharmonii na prawą rękę, a gdy odchowała swoje pociechy w wieku 60 lat, uczyła się na niej grać na dwie ręce.
Fisharmonia stanowi jedną z najstarszych pamiątek związanych z najsłynniejszym, mszczonowskim rodem.
Drewniany instrument swoim kształtem przypomina „ścięte" nisko nad klawiaturą pianino i zaliczany jest do klawiszowych instrumentów dętych – idiofonów ze stroikami przelotowymi. Aby usłyszeć dźwięk należy podczas gry naciskać naprzemiennie w dwa pedały.
Nad klawiszami mieści się 12 dźwigni zakończonych gałkami, dzięki którym można uzyskiwać najróżniejsze brzmienia – od spokojnych i delikatnych po doniosłe, mocne tony.
Ciekawostką o fisharmonii jest informacja, że posiada ona możliwość imitacji ludzkiego głosu, co podkreśla jej unikatowość wśród klawiszowych instrumentów dętych.
Fisharmonie przez wiele lat pełniły funkcje domowych organów, ale również ze względu na swoje brzmienie, służyły w małych kościołach i kaplicach. Instrumenty stanowiły również atrakcyjny element wystroju, ze względu na piękne żłobienia w drewnie i eleganckie wykończenie.
Pierwsze próby skonstruowania tego instrumentu podjął we Francji w 1810 roku Gabriel Joseph Grenié. Jej kolejna, ulepszona wersja została opatentowana w 1842 roku przez Alexendre-François Debain i dopiero ten typ fisharmonii można było zaliczyć do klawiszowych instrumentów dętych.
oprac. Aleksandra Kacprzak, GCI
